Pasifik Savaşının Dönüm Noktası

Burak Köylüoğlu
  1. Modern Japonya’nın Doğumu
  2. Japonya’nın Bunalıma Giden Yolu
  3. Japonya’nın Pasifik Kumarı: Pearl Harbor Saldırısı
  4. Pasifik Savaşının Dönüm Noktası
  5. Japonya’nın Yıkımı: Pasifik Savaşının Sonu

 

 

Japon Birleşik Donanması, 1942 yılına neredeyse rakipsiz olarak girmektedir. Pearl Harbour’dan sadece 3 gün sonra, Japon uçak gemilerinden kalkan uçaklar, İngiliz Uzakdoğu filosunun en önemli iki gemisini Malaya açıklarında batırır.

Bu olay, savaş uçaklarının açık denizde büyük tonajlı gemileri batırdığı ilk örnek olarak tarihe geçecektir.

“Uçaklar savaş gemilerini batırabilir mi?” tartışması böylece sona eriyordu. Yamamoto bir hayaleti gömmüştü.

Hong Kong (İngiltere),Guam (ABD) ve Wake Island (ABD) 1941’in son haftalarında Japonların eline geçecekti. Özellikle Guam ve Wake Island, Orta Pasifik’te stratejik önemde yer alan üslere sahip adalar olup, birer “batmaz uçak gemisi” kimliğindedir.

Fransız Hindiçin’inden hareket eden Japon birlikleri Tayland’ı 24 saatte ele geçirir. Tayland Ordusu, Japon Ordusuna katılır.

Japon birlikleri Filipinlere (ABD) çıkar. Savaşın başlangıcından sadece 2 hafta sonra Borneo da (Hollanda ve İngiltere) düşer.

Çin’de ise Japon Orduları Güneydoğu Çin’de Çin Ordularını ezerek ilerlemeye başlamıştır. 1941 yılı kapanırken, son iki haftadaki Japonların ilerleyişi göz kamaştırıcı idi.

1942 yılı Japonların engellenemez ilerleyişi ile başlar. Japonlar için kritik hammadde kaynaklarına sahip Doğu Hint Adaları (Holanda’ya ait bugünkü Endonezya) Sumatra ve Java fazla bir direniş göstermeden düşer. Japonya petrole kavuşmuştur.

Bu arada başka bir Japon görev kuvveti Filipinlere (ABD) ulaşarak, başkent Manila’yı ele geçirir. Malezya’nın (İngiltere) başkenti Kuala Lumpur da aynı tarihlerde düşer.

Japonya’nın 1942 başındaki en büyük zaferi, İngiltere’ye ait stratejik önemdeki Singapur deniz üssünü ele geçirmesidir. Japonlar, “Doğu’nun Cebelitarık’ı” olarak bilinen Singapur’da 80,000 kişiyi esir alır. Öyle ki, Churchill Singapur’un düşmesini İngiliz tarihinin en büyük askeri felaketi olarak tanımlar.

Filipinlerin neredeyse tamamı ele geçmiş, ABD birlikleri Bataan Yarımadasına sıkışmıştır.

Japonlar ilk defa Avusturalya’nın kuzeyini, Darwin şehrini, havadan bombalar. Bu arada Asya anakarasında Burma’da (İngiltere) zafer kazanan Japonlar, Hindistan sınırına ulaşmıştır.

Solomon Adalarının da düşmesi ile beraber, Avusturalya, kuzey ve batısından neredeyse kuşatılmış hale gelir.

Japon filosu önemli bir büyüklükteki Hollanda filosunu Java Denizi Savaşında neredeyse hiç kayıp vermeden bozguna uğratır. Bu savaş Jutland Deniz Savaşından sonra (1916), meydana gelen en büyük deniz savaşıdır. Ölen 2300 Hollandalı denizciye karşın, Japonların kaybı sadece 36’dır. Java Denizinde kalan Hollanda donanması ve ABD gemilerinin tamamı 2 ay içinde yok edilir.

Bundan sonraki hedef, Hint Okyanusundaki stratejik Seylan adası ve İngiliz Donanmasıdır. Altı uçak gemisinden oluşan, Japon vurucu kuvveti 10 gün boyunca bu bölgede durmaksızın taarruzda bulunur. İngilizler 1 hafif uçak gemisi ve 2 ağır kruvazör başta olmak üzere donanmasının bir bölümünü kaybeder.

Filipinler’de ABD kuvvetlerinin direnişi Mayıs 1942’de sona erer. Japonlar 80,000 esir alırlar.

Japonya, Amiral Yamamoto’nun stratejik planında yer aldığı gibi, Avustralya ve Hindistan’a kadar olan tüm Güney Doğu Asya’yı tüm hammadde zenginlikleri ile beraber neredeyse 6 ayda ele geçirmiştir. Bu arada da, Hollanda’nın Uzakdoğu Filosu tamamen imha edildiği gibi, İngiliz Donanması ağır kayıplar vererek, Hint Okyanusuna sığınmak durumunda kalmıştır.

Müttefiklerin bu dönemdeki en önemli kazancı ise Japon askeri haberleşme şifre sistemini kısmen çözme başarısıdır. Bu başarı Pasifik Savaşının belki de en kritik unsurlarından biri olacaktır.

Pearl Harbor’da yer alan ABD haber alma bölümü, Japonların Güneydoğu Pasifik’te stratejik öneme sahip Port Moresby’e yeni bir taarruz planladıklarını keşfeder.

Bu taarruza müdahale eden ABD Filosu ile Japon Filosu arasında ilk defa gemiler birbirlerini görmeden ve sadece savaş uçakları ile savaşır. Mercan Denizi Savaşı olarak adlandırılacak bu savaşta Japonlar bir hafif uçak gemisi kaybetmesine rağmen ABD’ye ait bir uçak gemisini (Lexington) batırıp, diğerine zarar verir. Zarar gören uçak gemisi (Yorktown) Pearl Harbor’da, hızla tamir olacaktır.

Mercan Denizi Savaşında Japonlar ABD’ye ait toplam 42,000 ton savaş gemisi batırmasına rağmen, sadece 19,000 ton savaş gemisi kaybetmiştir.

Mercan Denizi Savaşı Japonya için taktik bir başarı olmasına rağmen, aynı zamanda stratejik bir yenilgidir. Savaşta kötü şekilde zarar görmüş olan, büyük uçak gemisi Shōkaku tamir için Japonya’ya geri dönmek zorunda kalır. Diğer büyük uçak gemisi, Zuikaku’nun uçaklarının tamamına yakını kaybedilmiştir. Bu neden ile bu uçak gemisi de işe yarar durumda değildir.

Bu neden ile Avusturalya’nın izole edilmesi için önemli bir nokta olan Port Moresby’e olan saldırı askıya alınır.

Japon Donanmasının en modern iki uçak gemisinin bir süre için kullanılamayacak olması, daha önemli sonuçları olacaktır.

1942 Haziranı itibari ile Pasifik Savaşındaki stratejik durum şu şekildedir: Japonya, Güneydoğu Asya’yı tamamen ele geçirmiş; güneyde Avustralya’nın, batıda Hindistan’ın (İngiltere), doğuda ise Pasifik Okyanusundaki Midway Adası’nın (ABD) kapılarına dayanmıştır.

Japonlar temel hedeflerine ulaşmasına rağmen, başta ABD olmak üzere Müttefiklere kendi barış şartlarını dikte ettirebilecek büyük ve kesin bir zaferi henüz kazanamamıştır.

Çin’de halen 2,000,000 Japon askerinin savaştığı düşünülürse, Avustralya’nın işgal edilmesi Japonya’nın olanaklarını aşar durumda idi. Aynı tez Hindistan için de geçerli idi.

Midway ve ardından Hawaii Adalarının işgali ise, ancak ABD Pasifik Donanmasının kesin yenilgisi ile olanaklı idi.

Amiral Yamamoto, Japonya’nın fazla zamanı olmadığını düşünmektedir. ABD’nin sanayi kapasitesi, Japonya’nın baş edemeyeceği bir güç yaratana kadar, Japonlar savaşı kazanmak zorundadır.

Yamamoto’nun bu safhada üretebildiği temel çözüm, hali hazırda üstün bir durumda olan Japon Birleşik Donanması ve hava gücü ile Midway’e taarruz edip, adayı ele geçirmek ve ABD’nin vazgeçemeyeceği bu adaya ABD Pasifik Donanmasını çekip, burada imha etmektir.

Ardından, fazla zaman geçirmeden, Japonya’da tamir gören ve eksikleri tamamlanan iki “Shokaku” tipi uçak gemisini de kuvvetlerine katarak, Hawaii Adalarını ve Pearl Harbor’u ele geçirerek, Amerikalıları San Diego ve Seattle eksenine kadar geri atmayı düşünür.

Gerçekten de Japonya’nın ve Yamamoto’nun fazla zamanı kalmamıştır. ABD, temel stratejisi gereği Almanya’nın yenilmesini öncelik olarak saptamasına rağmen, tüm sanayisi Avrupa/Afrika cephesi ve Pasifik cephesi için seferber olmaya başlamıştır.

Sadece 1941-1942 yıllarında, ABD çoğunluğu küçük uçak gemisi (10-12 uçak taşıyan eskort uçak gemileri) olmak üzere 18 uçak gemisi, 6 zırhlı savaş gemisi ve 9 ağır ve hafif kruvazörü tersanelerinde inşa eder iken, Japonya aynı dönemde 10 uçak gemisi, 2 zırhlı savaş gemisi ve 4 kruvazörü inşa etmektedir. ABD’nin üretim rakamları Atlantik ve Pasifik Donanmaları için geçerlidir.

1941-1942 döneminde üretilen uçak sayısı anlamında fark daha da dramatiktir: ABD’nin ürettiği çeşitli tipteki 38,000 uçağa karşı (Avrupa/Afrika cephesi için üretilenler dâhil) , Japonya’nın üretebildiği 9,700 uçak.

Bugün çeşitli kaynaklardan sunduğum bu rakamları, Amiral Yamamoto 1942 yılında şaşırtıcı bir şekilde doğru tahmin edebilmiştir.

Yamamoto, Pearl Harbordan 7 ay sonra Pasifik Savaşının dönüm noktasına geldiğini hissetmiştir. Savaşın kaderi, Midway ’de saptanacaktır.

Japon Donanması toplam 162 savaş gemi ile gizliliği muhafaza edebilmek için dört parça halinde Pasifik Okyanusuna açılır. Dört modern uçak gemisinden oluşan Amiral Nagumo’nun uçak gemisi filosu Midway açıklarına geldiği zaman, Yamamoto’nun bizzat komuta ettiği zırhlı savaş gemiler ve kruvazörler Nagumo’yu yaklaşık 300 km. geriden takip ediyor idi.

Japon haberleşmesini çözen Amerikalılar, Japon Donanmasının hedefinin Midway olduğunu anlar. ABD Pasifik Donanması, denkleştirebildiği 3 uçak gemisi dâhil 76 gemiden oluşan filoyu Midway’e gönderir.

Nagumo’nun uçak gemileri Midway’e taarruz ederken, her iki donanma birbirlerinin yerini tespit eder. Tam bu anda Nagumo’nun kararsızlığı ve beceriksizliği, tüm Pasifik Savaşı’nın kaderini belirler. Sadece 15 saat içinde Japonya 4 uçak gemisi ve 248 uçak kaybeder. ABD’nin kaybı 1 uçak gemisi ve 150 uçaktır.

Yamamoto’nun filosu ise uçak gemilerinden yoksun olarak, ABD filosuna taarruz etme riskini almak ister ama Amerikan uçak gemileri hızla geri döner.

Japonya, Mercan Denizi ve Midway ‘de kaybettiği gemileri ve deneyimli pilotları yerine koyamayacaktır.

Midway ’den sadece iki ay sonra ABD Donanması, Güneydoğu Pasifik’te Guadalcanal Adasına taarruz eder. Buradaki kara ve deniz savaşları tam 5 ay sürer. ABD 1 uçak gemisi, 3 ağır kruvazör ve 2 kruvazör kaybetmesine karşın Japonya 2 zırhlı savaş gemisi, 1 hafif uçak gemisi, 1 ağır kruvazör ve 1 kruvazör kaybeder. Japonlar Guadalcanal’dan çekilmek zorunda kalır.

1943 yılına girerken Japonya, kaybettiği gemi ve pilotları yerine koyamazken, Amerikalılar, Essex tipi yeni büyük uçak gemilerini ve yeni tip F4U Corsair, F6F Hellcat ve P38 uçaklarını kullanmaya başlamıştır.

Guadalcanal’dan sonra, 1943 yılının ilk üç ayında Solomon Adalarında süren büyük hava savaşları, her iki tarafa da büyük kayıp verdirmesine rağmen, Japonların uçak ve deneyimli pilot eksikliği daha da hissedilir hale gelir.

Peal Harbor’daki istihbarat merkezi çok önemli bir haberleşmeyi daha çözer: Amiral Yamamoto’nun Solomon Adalarındaki bir hava üssüne olan uçuş planı. Bu çok önemli bilgi ABD Başkanı Roosevelt’e derhal iletilir. “Operation Vengeance” adı verilen operasyon ile, Amerikan uçakları yaklaşık 1,000 km uçarak Yamamoto’nun uçağını düşürür. Yamamoto’nun cansız bedeni kısa sürede bulunur. Ölmeden önce “katanasının” kabzasını kavramıştır.

18 Nisan 1943 tarihinde, Japonya en değerli stratejisyen ve askerini kaybetmiştir.

Japonya için trajedinin son perdesi, Antik Yunan trajedilerini aratmayacaktır.

“ABD ve İngiltere’ye karşı savaşa girer isek, savaşın ilk 6 ila 12 ayı içinde zafer üzerine zafer kazanabiliriz. Ancak bu noktadan sonra savaş halen devam ediyor ise, Japonya için başarı ümidi taşımıyorum.” İsoruku Yamamoto, Pearl Harbor Taarruzu öncesi Japon Başbakanı’na hitaben.

Burak Köylüoğlu

 

Bu yazı dizisi Japonya’nın 1854’den 1945’e kadar olan dramatik hikayesini anlatıyor.  Eğer bu yazı dizisinin tamamını okumak isterseniz:

 

Mail listesine katılın

Yeni yazılardan haberdar olun.

Teşekkürler! Kayıt oldunuz.

Üzgünüz. Kayıt olamadınız.

İLGİLİ Yazılar

error: Tüm içerik koruma altındadır!